70mm vertoning 1963-1992, met Cinemeccanica Victoria-8 projectoren.
Architect: Petrus Cornelis Samuel (1907), H. van Vreeswijk, E.C.W. Klijn (tussen 1945-1949, verbouwing), Rappange & Partners (2001, restauratie gevel).
70mm exploitant: Tuschinski Maatschappij (1949-1983). Verbouwd tot Tuschinski 4-5.
INLEIDING
Nöggerath is vernoemd naar oprichter Franz Anton Nöggerath sr. en opende in 1907 als eerste orginele (en jarenlang tevens grootste) bioscoopgebouw in Amsterdam en het huidige exterieur vormt Amsterdam's oudste bioscooparchitectuur. "De voorgevel is uitgevoerd in de stijl van de Jugendstil of Art Nouveau. De bakstenen gevel heeft een fraai gebeeldhouwde onderpui" volgens Paul Broers [Binnenstad, augustus 1992].
Op 27-12-1957 ging een 35mm reductieprint in première van de 70mm productie AROUND THE WORLD IN 80 DAYS. "Het filmscherm was vergroot van wand tot wand" volgens bezoeker Martin Veuger in 2008. Na 48 weken en 238.000 bezoekers was dit een Nederlands record dat pas werd verslagen door WEST SIDE STORY in Du Midi met 93 weken.
12-12-1963 werd onder grote publieke belangstelling WEST SIDE STORY letterlijk verscheept van Du Midi voor verdere vertoning in Nöggerath [NWC, 20-12-1963]. Lang was onduidelijk of hij op 70mm is voortgezet en Du Midi operateur Edward Pelsma ontkent in 2006 dat Nöggerath toen 70mm projectie had. In NWC van 31-12-1964 meldt importeur Pretec dat hun Cinemeccanica Victoria-8 70/35mm projectoren onder meer staan in Nöggerath en Tuschinski. Uitsluitsel bracht een advertentie uit een ongeïdentificeerde krant van 1963. Hierin werd aangekondigd dat de vertoning van WEST SIDE STORY uit Du Midi zou worden voortgezet door Nöggerath. "Het Nöggerath theater werd daartoe uitgerust met een nieuwe 70mm installatie". Omdat ook de 35mm première van BEN-HUR in 1960 mega-succes had was Nöggerath als breedbeeld-bioscoop belangrijker om haar succesvolle 35mm-reducties van vroege 70mm-producties, waaronder ook MUTINY ON THE BOUNTY.
Meermaals werden Cinemeccanica projectoren geïnstalleerd. In NWC van 19-12-1969 adverteerde Pretec opnieuw met binnenkort te leveren Cinemeccanica Victoria-8 70/35mm projectoren aan Nöggerath. Deze waren onderdeel van een maandenlange renovatie en deze "mondde uit in volslagen nieuwbouw... In de cabine zal binnen enkele weken een stel automatische Victoria projectoren met 4000 m spoelen worden geplaatst, mede geschikt voor 70mm films" ['Film', juni 1970]. Nöggerath eindigde als sexbioscoop en sloot in 1983 als zelfstandig theater en werd omgedoopt tot Tuschinski 3.
Zie voor de latere ontwikkelingen ook de tekst achter het volgende vertoningsoverzicht.
NÖGGERATH & TUSCHINSKI 3 70MM VERTONINGEN (3? HOOFDFILMS 1963-1992)
01). 12-12-1963: WEST SIDE STORY. Voortzetting uit Du Midi, 12 weken.
De gevelreclame was een soort bewerking van die uit Du Midi.
02). 02-02-1978: DOCTOR ZHIVAGO (blowup?) Reprise.
Formaat verondersteld wegens 70mm roulatie (première Bellevue, 1966, reprises tot tenminste 1975).
03). 15-10-1992: FAR AND AWAY. Voortzetting uit Tuschinski 1.
Vanaf een week later werd tevens geadverteerd voor 70mm. Vertoond in toenmalig Tuschinski 3 "op een van de Victoria-8 projectoren met DTS geluid. Wél is hij vanaf de non rewind gedraaid die ik daar tijdelijk had geïnstalleerd voor deze vertoning" volgens Ronald Rosbeek in 2014.
BESLUIT
Jarenlang was in het portiek Dillmann's bloemenkiosk (zie foto in boekje Voormalige Amsterdamse bioscopen). In 1999-2001 werd opnieuw verbouwd en het interieur is nu onherkenbaar als foyer en inbouwzalen 4-5-6 van Tuschinski, ook binnendoor bereikbaar via Tuschinski's zogenaamde Japanse kamer. De lelijke naoorloogse witte gevelplaat verdween (ooit met spectaculaire reclames voor AROUND THE WORLD IN 80 DAYS, BEN-HUR en SODOM AND GOMORRAH) verdween. De witte bakstenen voorgevel met ingang aan de Reguliersbreestraat (tegenover Cineac) en monumentale neoklassieke zijgevel aan de Schapensteeg (met nooduitgangen van zaal 4) zijn fraai gerestaureerd naar de situatie van 1907, tegelijk met Tuschinski door Rappange & Partners (die vanaf 2007 ook City restaureerde). "In opdracht van Pathé Cinemas in de periode 1999-2001 voorbereid en verbouwd tot art-house bioscooptheater met een drietal - kleinere - zalen (ca. 120 stoelen). Tijdens de verbouw zijn de voor- en zijgevels geheel gerestaureerd. Voor het overige is er sprake geweest van een volledige sloop-nieuwbouw. Van het oorspronkelijke Nöggerath theater was al bij de start van de voorbereidingen met uitzondering van de gevels niets meer over" [voorheen online op rappange.nl]. In de foyer kwam later 'Bar Abraham'.
Lees ook
nl.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6ggerath
cinematreasures.org/theaters/11268
theobakker.net/pdf/bioscopen3.pdf