Distributie

Vorige eeuw was Fox Film de eerste en grootste nederlandse 70mm distributeur met minstens 18 films (waaronder CLEOPATRA en THE SOUND OF MUSIC), gevolgd door City-Film met minstens 13 titels (waaronder DOCTOR ZHIVAGO en 2001: A SPACE ODYSSEY), Hafbo met minstens 10 titels (waaronder EL CID en nogmaals DOCTOR ZHIVAGO), Columbia met minstens 9 titels (waaronder LAWRENCE OF ARABIA), Nova met minstens 9 titels (waaronder WEST SIDE STORY en IT'S A MAD MAD MAD MAD WORLD), en Warner met minstens 8 titels (waaronder MY FAIR LADY en THE GREAT RACE).

Voor 70mm prints moesten bioscopen een hoger percentage van hun recette afdragen. Bij 35mm prints was dit 25% tot 50% afhankelijk van de omzet want hoe hoger de winst, hoe hoger de afdracht. Bij 70mm prints bedroeg de afdracht de eerste twee weken echter 60% tot 70%, volgens Rembrandt (en Asta Den Haag) bedrijfsleider Ben van Delden in 2015. Van de circa 60 westerse 70mm hoofdfilms opgenomen op 65mm negatief zijn circa 40 titels in Amsterdam op 70mm vertoond, naast nog eens circa 40 blowups en overige 70mm prints. Lang niet alle dure 70mm prints verdienden hun kosten terug en tientallen titels draaiden slechts tijdens hun première in Amsterdam op 70mm. Bellevue's THE HALLELUJAH TRAIL, KHARTOUM, CINERAMA'S RUSSIAN ADVENTURE, THE SHOES OF THE FISHERMAN enz. draaiden allemaal slechts 3 tot 7 weken en verdwenen daarna voorgoed uit Amsterdam. Vanwege de extra investering en gehoopte meerwaarde is het opvallend dat 70mm lang niet altijd werd vermeld in advertenties en weekprogramma's. De afnemende distributie toonde tegelijk een toename van duidelijke vermeldingen. Tussen 1974-1980 werd tevens 70mm formaat vermeld in wekelijkse NBB persberichten met premières en prolongaties en hoewel onvolledig en onnauwkeurig geeft dit een uniek overzicht van 70mm vertoning en bioscopen in Nederland: Arnhem (Rembrandt), Breda (Casino), Den Bosch (Parade-Casino, Euro), Den Haag (Asta, Euro, Metropole), Eindhoven (Chicago, Metropole, POC), Groningen (Camera, Grand), Haarlem (Lido, Palace), Heerlen (Royal), Maastricht (Palace), Nijmegen (Luxor), Rotterdam (Cinerama, Corso, Grand, Imax), Tilburg (Midi), Utrecht (Catharijne, Vreeburg).

1968 had een record van twaalf 70mm premieres, gevolgd door tien in 1969. Per titel werd aanvankelijk één Nederlands ondertitelde 70mm kopie gedistribueerd zoals bij SOUTH PACIFIC en THE SLEEPING BEAUTY. Gangbaar werden twee 70mm prints (zoals bij THE AGONY AND THE ECSTASY) of drie prints (zoals EL CID en TORA! TORA! TORA!), hoewel MY FAIR LADY er vier had [NWC, 16-4-1965] en CLEOPATRA zelfs zes volgens operateur Ivo Senden. In 1969 ging THE LONGEST DAY in reprise met één 70mm blowup (en negen 35mm prints) en daarna werd weer één 70mm print gangbaar zoals bij WATERLOO, LE MANS, STAR WARS enz. De grote steden moesten deze print delen zodat soms tijdens roulatie werd gewisseld van 35mm naar 70mm of omgekeerd. PATTON arriveerde pas een jaar na de 35mm première in Amsterdam op 70mm. Door het moeten delen van deze enige print hebben sommige 70mm prints Amsterdam nooit bereikt zoals SONG OF NORWAY en 2010: THE YEAR WE MAKE CONTACT. Bellevue had technisch superieure 35mm CinemaScope projectie boven die van Cinerama Rotterdam en daarom kreeg Rotterdam soms de 70mm print en Bellevue een 35mm print. Van SONG OF NORWAY vermeldt het Bellevue logboek in 1971 een 35mm kopie met de opmerking dat deze in Corso Rotterdam op 70mm draaide. In 1985 kreeg Amsterdam 2010: THE YEAR WE MAKE CONTACT op 35mm maar Asta Den Haag een 70mm print. Ook THE SLEEPING BEAUTY die in 1959 draaide in Asta Den Haag haalde Amsterdam nooit op 70mm. Het is opmerkelijk dat deze unieke en kostbare print later niet alsnog in Amsterdam is vertoond ondanks de vele Disney reprises. De Sovjet film POVEST PLAMENNYKH LET (VLAMMENDE JAREN) ging in 1961 in Parade-Casino Den Bosch op 70mm in première [NWC, 29-9-1961] maar haalde Amsterdam nooit. Deze was van Victoria distributie en ook de kleine distributeur Amstelfilm waagde zich met TCHAIKOVSKY aan een Sovjet 70mm film.

In 1990 importeerde Casino-Parade in Den Bosch tijdelijk de gerestaureerde LAWRENCE OF ARABIA. "De vraag is gewettigd waarom de herstelde 70mm versie niet op een normale wijze in de bioscopen wordt uitgebracht. De Nederlandse vertegenwoordiging van Columbia laat weten dat dit commercieel gezien een nauwelijks haalbare kaart is. Manager San Fu Maltha: ‘Het vertonen van 70mm films is een kostbare zaak omdat het printen van een kopie acht keer duurder is dan het kopiëren van een 35mm film. Bovendien kan de film maar in een beperkt aantal bioscopen worden gedraaid omdat 70mm speciale apparatuur vereist. Om die reden zien wij er geen brood in'." [Ab Zagt, AD, 20-12-1990]. "Een 70mm-kopie kost niet het dubbele maar het acht- tot tienvoudige van een 35mm-print. De prijs ligt op het ogenblik rond de 45.000 gulden, niet inbegrepen zo'n 17.000 gulden titelkosten" [Bram Reijnhoudt, Skoop, december 1990-januari 1991]. "Vorig jaar haalde UIP's Max van Praag voor veel geld een 70mm kopie van FAR AND AWAY naar Nederland. Maar de film bleek geen succes en de distributeur moest flink bijpassen op de dure kopie. Dat was voor collega-distributeur Meteor een doorslaggevende factor bij het besluit om Bernardo Bertolucci's LITTLE BUDDHA uitsluitend op 35mm uit te brengen... Over de precieze kosten laat [Meteor boeker Paul] Visser zich niet uit maar hij verzekert dat een 70mm-kopie al gauw het tienvoudige kost van een reguliere 35mm. ‘Het titelproces, dat speciaal in België plaatsvindt, kost alleen al 35-duizend gulden. Tegen 25-honderd bij een 35mm kopie, die in veelvoud geproduceerd kan worden'." [Mark van den Tempel, Flashback, winter 1993-1994]. Vanaf 1998 was TITANIC langdurig de laatste 70mm distributie in Nederland tot THE MASTER in 2013. In 2022 draaiden vier 70mm prints van twee nieuwe films in twee steden tegelijk. In 2003 kocht het Filmmuseum een 70mm restauratie van PLAYTIME voor 21.000 Euro, later WEST SIDE STORY en ook nieuwe producties maar deze worden niet verhuurd.

Persberichten bevatten soms uitvoerige technische instructies voor 70mm vertoning zoals van Warner Bros. Nederland voor THE LITTLE MERMAID uit november 1989: "Onze 70mm kopieën zijn vergroot van 35mm en hebben zwarte lijnen aan de linker en rechterzijde van de beeldramen. Bedek dit gedeelte van het beeld niet met de gebruikelijke zijpanelen, daar dit de linker en rechter luidsprekers kan bedekken (kanaal een en vijf)". Dit was echter een vertaling van het USA persbericht uit 1989 want er was geen Nederlandse 70mm print.

Tot 1984 kwamen alle 70mm films van NBB-distributeurs en werden vertoond in NBB-bioscopen. Vanaf 1984 begon Filmtheater Desmet als eerste (onafhankelijke filmhuis) met 70mm reprises buiten het NBB bioscoop en -distributie circuit, later gevolgd door Filmmuseum en opvolger Eye (tevens met premieres), en in 2020 door Kino Rotterdam. In 2020 was TENET de eerste film sinds TITANIC die tevens met twee 70mm prints in premiere ging.

De vroegere (16/35mm?) distributeur Cinerama Filmverhuur uit Hilversum had geen relatie met Cinerama bioscopen.