LAWRENCE OF ARABIA toont een zichtbaar aangeharkt kamelenspoor in de woestijn voor nieuwe takes, en OORLOG EN VREDE toont schaduw van de cameradolly tijdens een nachtelijk trackingshot, maar ik zie dat alleen tijdens 70mm vertoningen, Jan-Hein Bal.
Al rond de eeuwwisseling vanaf 1899 werden talloze korte registraties van circa een minuut gefilmd op 68mm formaat, waaronder ook diverse door de Nederlandsche Biograaf- en Mutoscope Maatschappij in Amsterdam, met de oudst bewaarde filmbeelden van Nederland (zie hoofdstuk Shorts).
70mm formaat werd rond 1930 voor het eerst toegepast in de Verenigde Staten, onder meer voor THE BIG TRAIL met een Mitchell Grandeur 70mm camera. Een circa 1955 voor CinemaScope-55 aangepast exemplaar hiervan is nu in Nederland aanwezig. "Ik ben al bij de aankoop van deze camera tot de ontdekking gekomen dat deze filmcamera een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van het CinemaScope systeem. Op de telelens zit dan ook niet voor niets een pleister geplakt met instructies van E.S. (Earl Sponable, hoofd technische dienst 20th Century Fox)" volgens Leeuwarden's Film & Mediamuseum curator Jan Brugman in 2012.
Na een lange interval werd 70mm opnieuw toegepast vanaf 1955 op initiatief van de Amerikaanse producent Michael Todd, als verbeterde opvolger van de complexe Cinerama techniek. Bij zijn 70mm Todd-AO systeem kon met één projector op een groter scherm als bij 35mm worden geprojecteerd. 35mm CinemaScope kon een even brede wand als 70mm vullen maar 70mm was bovendien ook in de hoogte wandvullend en desondanks met toename van beeldkwaliteit aan scherpte, helderheid, beeldstabiliteit. "Om dit doel te bereiken moest een nieuwe lens en dientengevolge ook een geheel nieuwe camera worden ontworpen dat de opnamen vastlegt op een filmband [negatief] die 65mm breed is in plaats van de gebruikelijke 35mm. De lens is in staat een even wijd beeld op te nemen als het menselijk oog" [OKLAHOMA, Parool, 22-1-1955].
Bij de installatie van 70mm in Parade-Casino Den Bosch in 1960 schreef de Bioscoopbond in haar vakblad 'Film': "Het nuttige beeldoppervlak van zeventig millimeter film in de projector is meer dan driemaal zo groot als dat van normale film. Elk beeld van zeventig millimeter is namelijk niet alleen tweemaal zo breed, maar ook aanzienlijk hoger dan dat van 35 millimeter film. Dat betekent, dat men naar gelang van de grootte van het theater de doekoppervlakte drie- of viermaal zo groot zou kunnen maken, zonder dat de beeldkwaliteit eronder te lijden heeft. Zo ver gaat men echter niet. Het oppervlaktevoordeel van de zeventig millimeter film wordt voor een belangrijk deel uitgebuit om de beeldkwaliteit en de plastische werking te verbeteren. Op deze wijze is het mogelijk om de beeldscherpte tot het maximum op te voeren, zodat het geprojecteerde beeld zelfs bij beschouwing van vlakbij haarscherp blijft. Bovendien vult het ongebroken en volkomen homogene beeld door zijn grote hoogte en breedte het gezichtsveld van de kijker vanaf alle zitplaatsen geheel. Het effect daarvan en mede van het sterk gebogen doek en het stereofonisch geluid is, dat de toeschouwers zich geheel in het beeld voelen opgenomen" ['Film', augustus-september 1960].
"Behalve Todd-AO ontstonden andere 70mm systemen met dezelfde 2.20:1 beeldverhouding. Daaronder Panavision 70, later Super Panavision genoemd, Superpanorama en Super Technirama. Daarnaast kwamen er 70mm-systemen met afwijkende lenzen en beeldverhoudingen: MGM Camera 65, later herdoopt in Ultra Panavision, het daarvan afgeleide Super-Cinerama, en de Super-Cinerama lookalike Dimension 150. Voor deze systemen waren ofwel speciale (anamorfotische) projektielenzen en extreem brede projectieschermen nodig (Camera 65 en Ultra Panavision, met beeldverhouding 2.76:1), of grote en sterk gebogen projektieschermen en speciale projektielenzen met extra scherptediepte voor zulke schermen (Super Cinerama en Dimension 150). In Nederland, en in veel andere landen, waren geen bioscoopeigenaren die ook nog eens die extra investering wilden doen met uitzondering van Super Cinerama. Voor dat systeem werden bestaande 3-panel Cinerama theaters omgebouwd (Cinerama Rotterdam) of werden nieuwe theaters gebouwd (Bellevue Cinerama Amsterdam, en vele andere soortgelijke theaters in het buitenland). Om MGM Camera 65 (alias Ultra Panavision) films toch in nederlandse bioscopen te vertonen werden deze met verkleinde beeldverhouding uitgebracht (door stukjes beeld aan de linker en rechter beeldranden weg te laten) en op 35mm CinemaScope (2.35:1) geprint, zoals MUTINY ON THE BOUNTY, of op normaal 70mm (2.20:1) zoals THE FALL OF THE ROMAN EMPIRE, en de eerste 70mm-vertoningen van BEN-HUR vanaf 1970 (BEN-HUR was oorspronkelijk in Nederland op een speciaal aangepast 35mm CinemaScope-formaat van 2.50:1 uitgebracht om de bedoelde verhouding van 2.76:1 te benaderen. Op de huidige DVD van BEN-HUR is de verhouding ook bijna bereikt met een verhouding van 2.66:1)" volgens operateur George Schuller. THE HATEFUL EIGHT in 2016 in Eye is de eerste Ultra Panavision filmprojectie in Nederland en waarvoor tevens het scherm speciaal werd verbreed.
"70mm heeft een hoogte-breedteverhouding van 2.20:1 (hoogte past 2.20 maal in de breedte). CinemaScope heeft verhouding 2.35:1. CinemaScope is dus, bij gelijke beeldhoogte iets breder (!) dan 70mm. Of, bij gelijke breedte is 70mm iets hoger dan CinemaScope. 70mm kán door het veel grotere filmbeeldje in de breedte én hoogte groter geprojecteerd worden. Maar dat hangt af van de zaalbouw in de bioscoop. In Bellevue was er géén verstelbaar hoogtekader, dus álle beelden waren even hoog. 70mm en CinemaScope waren er precies even breed en even hoog... In andere bioscopen (zoals Du Midi en Flora) was door middel van een verstelbaar hoogtekader het 70mm beeld even breed, maar iets hoger dan CinemaScope" volgens George Schuller. Philips adviseerde voor CinemaScope projectie een maximale schermbreedte van 15 meter en voor 70mm maximaal 20 meter maar Amsterdam kende geen breder scherm als 17 meter [Planning a cinema, 1964]. Overigens bestaan ook enkele 70mm films met 1.85:1 beeldverhouding zoals PLAYTIME en THE MASTER. Lees voor 70mm breedbeeldverhoudingen ook 'The importance of Panavision' door Adriaan Bijl.
De eerste 70mm hoofdfilms OKLAHOMA! en AROUND THE WORLD IN 80 DAYS hadden een hogere opname- en projectiesnelheid van 30 (in plaats van 24) beelden per seconde voor nog betere beeld- en geluidskwaliteit. Maar ten behoeve van CinemaScope prints moest tevens een tweede versie simultaan met 35mm camera's worden gefilmd. Vanaf de derde hoofdfilm werd overgegaan op 24 beelden per seconde (zoals bij 35mm) vanwege het te grote materiaalverbruik en om kopiëren van 70mm naar 35mm reducties mogelijk te maken. Ook bij 24 beelden per seconde en ook zonder verlengde roadshow-versies hadden 70mm prints een grotere lengte dan 35mm prints. Een 70mm beeldje beslaat 5 perforatiegaatje en een 35mm beeldje 4 gaatjes. Elk 70mm beeldje is dus een kwart hoger dan een 35mm beeldje en de totale filmlengte op 70mm is dus een kwart langer dan op 35mm. Zo had de Nederlandse 35mm print van THE GREATEST STORY EVER TOLD een lengte van 5362 meter en de 70mm print 6702 meter.
Over de DUNKIRK 65mm Imax opnamen in het digitale tijdperk meldt de Nederlandse cameraman Hoyte van Hoytema "De resolutie van 70mm en Imax is gewoonweg veel hoger. Een videoframe heeft een onveranderlijk rasterpatroon, terwijl film een willekeurig korrelpatroon heeft omdat het een fotochemisch proces is. En daardoor is de resolutie van film in principe oneindig. Het komt erop neer dat film nog altijd veel meer kleur en detail kan opnemen. Dat is waarom heel veel mensen, ook zonder die technologie te begrijpen, film bekijken een prettiger sensatie vinden" [interview door Sam De Wilde; Hoyte van Hoytema over DUNKIRK, 'We willen de kijker zo dicht mogelijk bij de stress brengen'. Filmkrant, juli-augustus 2017, ook online filmkrant.nl/interview/hoyte-van-hoytema-over-dunkirk/].
Tegenwoordig worden we doodgegooid met termen als 2K, 4K of 8K wat eigenlijk een simpele naam is voor de horizontale resolutie van pixels. 4K staat bijvoorbeeld voor 4000 pixels. Veel standaard DCP-formaten halen maximaal 4K. Film wordt niet echt gemeten in pixels. Ze kunnen wel worden vergeleken met elkaar: 35mm haalt ongeveer een resolutie van 6K en 70mm kan oplopen tot ongeveer 18K!" volgens Aramis Gonzalez [Filmisch vinyl: waarom zijn 70mm-vertoningen zo magisch? 25-7-2017, online eyefilm.nl/nl/magazine/filmisch-vinyl-waarom-zijn-70mm-vertoningen-zo-magisch/227667]. "Digitale films kunnen inmiddels aardig scherp worden vertoond, de meesten zijn 4K (4096x1716 pixels). Een standaard analoge film op 35mm zou je gelijk kunnen stellen aan ongeveer 6K. Omdat 70mm twee keer zo breed is als 35mm biedt het ruimte voor nog veel meer detail op het witte doek. Als je 70mm-film in pixels zou moeten uitdrukken, dan hebben we het al snel over minimaal 12K. Tel daar het rijke analoge kleurenpalet (de kleuren zijn levendiger, het zwart is donkerder) en de schoonheid van de gruizige filmkorrel nog eens bij op et voilà: een unieke cinematografische ervaring. Film zoals film bedoeld is. De écht ultieme kijkervaring is Imax 70mm, het daadwerkelijke filmformaat waarmee Nolan OPPENHEIMER filmde. We hebben het dan over een digitaal equivalent van maar liefst 18K. Scherper bestaat niet." volgens Sarah Famke Oortgijsen [Waarom 70mm het beste formaat is om OPPENHEIMER te kijken. 27-7-2013, online eyefilm.nl/nl/magazine/waarom-70mm-het-beste-formaat-is-om-oppenheimer-op-te-kijken/1023803].
Een soort digitale opvolger is de Arri Alexa 65 camera, gebruikt voor onder meer ROMA (tevens op 70mm geprint) en BARDO. Eye vertoonde BARDO op DCP maar noemt het "gefilmd op 65mm" [eyefilm.nl/nl/whats-on/bardo-false-chronicle-of-a-handful-of-truths/809747].